Skip to the content

โซนสีน้ำเงินคืออะไร

โซนสีน้ำเงิน คือ ภูมิภาคที่กระจายอยู่ในทั้งสี่ทวีปที่มีพลเมืองที่มีอายุขัยเฉลี่ยสูงกว่าที่อื่นในโลก ประกอบด้วย ความหนาแน่นของผู้ที่มีอายุหนึ่งร้อยปีขึ้นไป และพลเมืองที่มีอายุมากกว่า 100 ปี

คำจำกัดความตามความเชื่อนี้ได้รับการเผยแพร่จากนักสำรวจ National Geographic และนักเขียนนาม Dan Buettner ในปี 2004 ที่ได้จัดตำแหน่ง “โซนสีน้ำเงิน” ห้าพิกัดไว้ในหนังสือของเขาที่ชื่อว่า The Blue Zones: Lessons for Living Longer from the People Who've Lived the Longest

สิ่งที่น่าสนใจ คือ การวิจัยที่จัดทำโดย National Institute of Health พบว่าพันธุกรรมีบทบาทเพียง 20-30% เท่านั้นต่อการมีอายุยืน

มีกี่พิกัดที่จัดอยู่ในโซนสีน้ำเงิน

มีโซนสีน้ำเงินทั้งหมดห้าแห่งทั่วโลก ได้แก่:

  • โอกินาวา ญี่ปุ่น
  • อิคาเรีย กรีซ
  • โลมาลินดา มลรัฐแคลิฟอร์เนีย สหรัฐอเมริกา
  • ซาร์ดิเนีย อิตาลี
  • นิโคยา คอสตาริกา

คำว่า “โซนสีน้ำเงิน (blue zones)” ได้รับการเผยแพร่โดย Buettner และเพื่อนร่วมงานของเขาที่ได้ใช้ปากกาสีน้ำเงินวงกลมบนพิกัดของแผนที่โลกที่มีประชากรอายุยืน

สิ่งที่น่าสนใจ คือ การวิจัยที่จัดทำโดย National Institute of Health พบว่าพันธุกรรมีบทบาทเพียง 20-30% เท่านั้นต่อการมีอายุยืน

ทีมงานของ Buettner ได้พบหลายปัจจัยที่ส่งผลให้คนมีอายุยืนยาว ได้แก่ อาหาร (ที่ได้จากพืชส่วนใหญ่) การออกกำลังกายเป็นประจำ การรักษาความสัมพันธ์ทางสังคมที่แข็งแกร่ง การมีเป้าหมาย และการจัดการกับความเครียดได้สำเร็จ

Buettner ได้สรุปว่า กุญแจสำคัญในการมีอายุยืนไม่ได้หมายถึงการหลีกเลี่ยงความตายเท่านั้น แต่ยังประกอบด้วยได้การเรียนรู้ที่จะใช้ชีวิตอย่างดี

Question mark icon pin

โซนสีน้ำเงินอยู่ที่ไหนบ้าง

โอกินาวา (ญี่ปุ่น) เกาะอิคาเรีย (กรีซ) โลมาลินดา (สหรัฐอเมริกา) ซาร์ดิเนีย (อิตาลี) และคาบสมุทรนิโคยา (คอสตาริกา) คือ ภูมิภาคที่จัดอยู่ในโซนน้ำเงินที่ได้รับการศึกษาโดย Dan Buettner เป็นเวลากว่ายี่สิบปี

Blue zone countries facts in Thai

ประเทศไหนที่มีสุขภาพดีที่สุดในโลก

ประเทศที่มีสุขภาพดีที่สุดในโลกได้แก่ สเปน จากข้อมูลของ Bloomberg Global Health Index ในปี 2019 Bloomberg ได้จัดอันดับประเทศที่สุขภาพดีที่สุดทั่วโลกโดยพิจารณาจากความเสี่ยงทางสุขภาพ (อาทิเช่น การสูบบุหรี่ และโรคอ้วน) น้ำสะอาดที่เข้าถึงได้ อายุขัย ภาวะขาดสารอาหาร และสาเหตุการเสียชีวิต

 

ทำไมพลเมืองในประเทศโซนสีน้ำเงินจึงมีอายุขัยที่ยืนยาวกว่า

มีหลายเหตุผลที่ได้อธิบายว่าทำไมประชากรในประเทศโซนสีน้ำเงินจึงมีอายุยืนยาวกว่าทื่อื่น โดยประกอบด้วย การให้ความสำคัญกับคอบครัว การทานอาหรที่อุดมไปด้วยผักและผลไม้ การออกกำลังกายเป็นประจำ และการเคารพผู้สูงอายุ

ข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับแต่ละสถานที่:

 

Mount Fuji in Japan

 

โซนสีน้ำเงินในญี่ปุ่น:

โอกินาวาเป็นเกาะที่ตั้งอยู่ระหว่างไต้หวันและตอนใต้ของญี่ปุ่น ประชากรมีอายุขัยเฉลี่ยที่สูง โดยมี ผู้ทีมีอายุมากกว่าหนึ่งร้อยปีมากกว่าทั้งประเทศถึงสองเท่า 

“Moai” คือ ประเพณีในการสร้างเครือข่ายทางสังคมที่แข็งแกร่งร่วมกับเพื่อนและผู้คนในละแวกบ้าน สนับสนุนทั้งทางการเงินและอารมณ์ที่ประเมินค่าไม่ได้ – โดยสร้างขึ้นตั้งแต่วัยเด็กห้าขวบ

ชาวโอกินาวายังเชื่อในเรื่องของ “ikigai” คือ การมีเป้าหมายในชีวิต การเกษียณอายุเป็นเรื่องแปลก เพราะผู้คนส่วนใหญ่ยังคงทำงานในชีวิตประจำวัน เช่น ทำสวน

People icon pin

อายุขัยโดยเฉลี่ยในประเทศโซนสีน้ำเงิน

กราฟด้านล่างนี้แสดงให้เห็นอายุขัยโดยเฉลี่ยของผู้หญิงและผู้ชายในแต่ละประเทศโซนสีน้ำเงินจากการจัดอันดับของ Worldometer:

Life expectancy by country graph in Thai
Costa Rica beach and ocean

 

โซนสีน้ำเงินในคอสตาริกา:

นิโคยา คือ คาบสมุทรที่มีความยาวกว่าเจ็ดสิบห้าไมล์ ตั้งอยู่ในคอสตาริกา มีประชากรที่อายุยืนมากที่สุดในอเมริกาเหนือ เช่นเดียวกับดินแดนอื่นๆใน “โซนสีน้ำเงิน” ความเชื่อทางจิตวิญญาณ และความสัมพันธ์ครอบครัวที่แข็งแกร่งเป็นสิ่งที่ชาวนิคายาให้ความสำคัญ

“Plan de Vida” ซึ่งแปลได้ว่า “เหตุผลในการมีชีวิต” ส่งเสริมให้ผู้สูงอายุชาวนิโคยาใช้ชีวิตอย่างขันแข็งอยู่เสมอและคิดบวก อาหารพื้นเมืองที่ผ่านการแปรรูปน้อย เน้นผลไม้ที่มีสารต้านอนุมูลอิสระ และถั่ว ข้าวโพด และฟักทองจำนวนมาก

อีกหนึ่งเคล็ดลับอายุยืนของนิโคยา คือ น้ำที่มีแคลเซียมสูง ที่ช่วยป้องกันโรคหัวใจ และทำให้กระดูกแข็งแรง

Autumn trees in America

 

โซนสีน้ำเงินในสหรัฐอเมริกา:

โลมาลินดา เป็นเมืองเดียวที่ได้รับการจัดให้อยู่ในโซนสีน้ำเงิน โดยมีชุมชน Seventh-day Adventist ที่แข็งแกรงที่ทำให้ประชากรมีอายุขัยมากกว่าค่าเฉลี่ยของชาวอเมริกันถึงสิบปี เช่นเดียวกับที่อื่นๆในโซนสีน้ำเงิน ชุมชน Seventh-day Adventist ทานมังสาวิรัติ และให้ความสำคัญกับสังคม

ชุมชน Seventh-day Adventist ทำกิจกรรมต่างๆในแต่ละวัน เช่น การเดินระยะไกล และสร้างสายสัมพันธ์กันและกัน

อาหารทั่วไปของชาวโลมาลินดา ได้แก่ ผัก 33% ผลไม้ 27% ถั่วเมล็ด 12% และผลิตภัณฑ์จากนม 10% โดยทานเนื้อเพียง 4% และน้ำตาลเพียง 1%

White houses in Greece

 

โซนสีน้ำเงินในกรีซ:

อิคาเรีย เกาะขนาดเล็กของกรีซ มีประชากรน้อยกว่าเก้าพันคน ด้วยวัฒนธรรม อาหาร การใช้ชีวิต และทัศนคติ ทำให้ผู้คนส่วนใหญ่มีอายุกว่าเก้าสิบปี!

วิธีการเพื่อสุขภาพของชาวอิคาเรีย คือ ความบันเทิง การเล่นเกมยามค่ำคืน และการชื่นชมความงามของเกาะ การเดินป่า กีฬาทางน้ำ และปั่นจักรยาน ใช้ชีวิตแบบช้าๆที่เรียกว่า “siga-siga” ช่วยลดความเครียด และเสริมสร้างสุขภาพ อีกทั้งยังมีการพักกลางวัน และดื่มไวน์ตอนกลางคืน

ประชากรส่วนใหญ่ทานอาหารแบบเมดิเตอร์เรเนียน ซึ่งประกอบด้วยผัก ผลไม้ ธัญพืช ถั่ว มันฝรั่ง และน้ำมันมะกอก

Farming field in Italy

 

โซนสีน้ำเงินในอิตาลี:

หมู่บ้านต่างๆบนเกาะซาร์ดิเนียของอิตาลีแห่งนี้ ภูมิใจที่มีชายที่อายุยืนที่สุดในโลก ด้วยที่ตั้งที่ห่างไกล ชาวพื้นเมืองยึดถือประเพณีและการใช้ชีวิตเพื่อสุขภาพมาเป็นเวลาหลายร้อยปี

สิ่งสำคัญ คือ การรักษาความสัมพันธ์กับเพื่อนและครอบครัว การลดความเครียดและความซึมเศร้า ชุมชนต่างๆพบปะกันและดื่มไวน์อย่างสนุกสนาน ปู่ย่าตายายมีบทบาทในการเลี้ยงดูหลาน ให้ปัญญาและการสนับสนุน

อาหารซาร์ดิเนียมีพืชเป็นหลัก ประกอบด้วยขนมปังธัญพืช ถั่ว ผักและผลไม้ที่ปลูกเองในบ้าน เนื้อสัตว์พบได้น้อยและมักจะเก็บไว้ทานในวันอาทิตย์ รวมทั้งวันสำคัญอย่างอีสเตอร์และคริสต์มาส

รัฐไหนที่ผู้คนอายุยืนที่สุด

ฮาวายคือรัฐที่ประชากรอายุยืนที่สุด ด้วยการทานอาหารที่ดีต่อสุขภาพ การใช้ชีวิตที่เรียบง่ายท่ามกลางท้องทะเล และการเข้าถึงระบบสาธารณสุขที่ยอดเยี่ยม จากการศึกษาในปี 2022 โดย Commonwealth Fund ฮาวายได้รับการจัดอันดับสูงสุดในด้าน จากทั้งหมดห้าสิบรัฐของอเมริกา

 

Cutlery icon pin

ประเทศอะไรที่ทานอาหารดีต่อสุขภาพมากที่สุด

บางประเทศทานอาหารที่ดีต่อสุขภาพ ไม่ว่าจะเป็นญี่ปุ่น สเปน กรีซ อิตาลี และเกาหลีใต้ อย่างไรก็ตาม การตัดสินว่าประเทศไหนดีที่สุดขึ้นอยู่กับหลักเกณฑ์ที่ใช้และผลลัพธ์ที่ต้องการ

  • เมดิเตอร์เรเนียน: ในประเทศต่างๆ เช่น กรีซ อิตาลี และสเปน ผู้คนบริโภคผลไม้ ผัก พืชตระกูลถั่ว ธัญพืชไม่ขัดสี ถั่ว และน้ำมันมะกอกจำนวนมาก รวมถึงการเลือกปลา ผลิตภัณฑ์นม เนื้อแดง และน้ำตาลในปริมาณปานกลางและเป็นครั้งคราว การศึกษาพบว่ามีความเชื่อมโยงกับคุณประโยชน์ต่อสุขภาพหลายประการ ซึ่งรวมถึงโรคหัวใจและความเสี่ยงโรคหลอดเลือดสมองที่ลดลง
  • ญี่ปุ่น: อาหารญี่ปุ่นอุดมไปด้วยปลาสดที่มีโอเมก้า 3 สูงผัก เต้าหู้ และสาหร่าย โดยมีปริมาณน้อยกว่าอาหารตะวันตก ส่งผลให้ มีอัตราโรคอ้วนและโรคที่เกี่ยวข้องน้อยกว่า
  • เกาหลีใต้: อาหารเกาหลีแบบดั้งเดิมหรือที่เรียกว่า "ฮันซิก" ส่วนใหญ่ประกอบด้วยเต้าหู้ ข้าว ผัก เนื้อสัตว์ปริมาณเล็กน้อย และอาหารหมัก เช่น กิมจิ อุดมไปด้วยไขมันอิ่มตัวและธัญพืชไม่ขัดสี รวมถึงอาหารแปรรูปในปริมาณที่จำกัด และมักมีรสเผ็ดด้วยส่วนผสมอย่างโคชูจัง ซึ่งทำจากพริกแดง

 

คำแนะนำด้านโภชนาการของโซนสีน้ำเงิน

ตารางต่อไปนี้แสดงอัตราส่วนแนะนำของคาร์โบไฮเดรต ไขมันดี และโปรตีนที่คุณควรทานเพื่อมีอายุยืน

Blue zone diet graph in Thai

แหล่งข้อมูล: โซนสีน้ำเงิน

9 คุณลักษณะที่พบทั่วไปในโซนสีน้ำเงิน มีอะไรบ้าง

ถึงแม้ว่าจะมีความต่างทางวัฒนธรรม แต่ทั้งห้าโซนสีน้ำเงินมีลักษณะการใช้ชีวิตที่คล้ายคลึงกันที่ส่งผลต่อการมีอายุยืน

ต่อไปนี้ คือ เก้าคุณลักษณะที่ Dan Buettner และทีมนักวิจัยพบ หรือที่เรียกว่า “Power 9”:

1. กิจกรรมทางกายภาพ: 

การเคลื่อนไหวร่างกายตามธรรมชาติเป็นส่วนหนึ่งของการใช้ชีวิตในโซนสีน้ำเงิน แทนการออกกำลังกายที่อาจสร้างความกดดันอย่างการยกน้ำหนัก หรือวิ่งมาราธอน แต่ผู้คนในประเทศเหล่านี้ทำกิจกรรมง่ายๆ อาทิเช่น การเดิน ทำสวน และการทำงานเบาๆ

2. เป้าหมาย: 

การมีเป้าหมายที่ชัดเจนในชีวิตเป็นการสร้างแรงจูงใจและแนวทางการใช้ชีวิต ชาวโอกินาวาเรียกว่า “ikigai” แปลว่า ทำไมเราต้องตื่นในตอนเช้า

3. การลดความเครียด: 

อาการอักเสบเรื้อรังสัมพันธ์กับโรคตามวัย สามารถลดได้จากการลดความเครียดในแต่ละวัน หาเวลาผ่อนคลาย และใช้ชีวิตที่ช้าลง

4. บริโภคพลังงานอย่างเหมาะสม: 

ผู้คนในโซนสีน้ำเงินมักจะทานจนเกือบอิ่ม หรือที่เรียกว่ากฎ 80% นอกจากนี้ยังมีการอดอาหาร โดยทานอาหารมื้อสุดท้ายในช่วงหัวค่ำ

5. อาหารที่เน้นทำจากพืช:

อาหารในโซนสีน้ำเงินทำจากพืชเป็นหลัก อุดมไปด้วยผัก ผลไม้ ถั่วเมล็ด และธัญพืช ทานเนื้อสัตว์และปลาค่อนข้างน้อย ประมาณห้าครั้งต่อเดือน และในปริมาณที่ไม่มาก

6. การดื่มแอลกอฮอลล์อย่างเหมาะสม: 

ผู้คนส่วนใหญ่ในโซนสีน้ำเงินดื่มเหล้าเป็นประจำแต่ในปริมาณที่เหมาะสม ประมาณหนึ่งถึงสองแก้ว (โดยเฉพาะไวน์แดง) ร่วมกับอาหารที่ทานร่วมกับเพื่อนและครอบครัว

7. ความเชื่อเรื่องจิตวิญญาณ: 

ผู้คนมากกว่า 90% ในโซนสีน้ำเงินเชื่อในศาสนาและมีเป้าหมายร่วมกับชุมชนและความหวัง ซึ่งช่วยส่งเสริมทั้งสุขภาพกายและสุขภาพจิต

8. ความสัมพันธ์ครอบครัวที่แข็งแกร่ง: 

การใช้เวลากับคนที่รักและรักเดียวใจเดียวเป็นสิ่งที่พบทั่วไป ตั้งแต่ทารกจนถึงผู้สูงอายุมักจะอาศัยอยู่ในบ้านหลังเดียวกันหรือใกล้กัน

9. การเข้าร่วมทางสังคม: 

การรักษาสายสัมพันธ์ชุมชนที่แข็งแกร่งเป็นสิ่งที่มีร่วมกันในโซนสีน้ำเงิน เพื่อนให้การสนับสนุน สร้างเป้าหมายและความรู้สึกร่วมกัน

โซนสีน้ำเงินดื่มแอลกอฮอล์หรือไม่

โซนสีฟ้ามีทัศนคติต่อเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ที่แตกต่างกัน บางภูมิภาคบริโภคในปริมาณปานกลาง มักบริโภคในบริบททางสังคม เช่น การรับประทานอาหารร่วมกับคนที่คุณรัก บ้างก็งดหรือดื่มเพียงเล็กน้อย โดยรวมแล้ว ลักษณะสำคัญคือการกลั่นกรอง และในพื้นที่ที่มีการบริโภคเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ โดยทั่วไปจะเป็นส่วนหนึ่งของวิถีชีวิตที่สมดุลควบคู่ไปกับการรับประทานอาหารเพื่อสุขภาพและการออกกำลังกาย